سوله تیرورقی

سوله تیرورقی
سوله تیرورقی در حقیقت از اتصال ورق‌های فولاد سیاه رنگ در ابعاد موردنظر پروژه تولید می‌گردد. طراحی ساخت این مدل سوله‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است؛ به همین دلیل اولین مرحله در تولید آن، در نظر گرفتن فضا و اندازه‌های دقیق خواهد بود تا یک طراحی درست به دست آید.
از قدیمی‌ترین انواع سوله در ایران و کشورهای دیگر، سوله تیرورقی است. با گسترش روزافزون تکنولوژی و به‌روز شدن سیستم‌های محاسباتی در کنار تغییراتی که در ساخت سازه‌های فلزی به وجود آمده، امروزه کمتر از این دسته از سوله‌ها استفاده می‌شود.
اجزا سوله تیر ورقی
ستون‌ها: ستون هر سوله، مهم‌ترین جزء در آن است که تحمل بار وزن سوله عمدتا بر عهده آن قرار دارد. پس از اجرای فونداسیون، ستون‌ها بر روی صفحه سوار شده و با پیچ و مهره محکم می‌شوند. گونیا بودن سوله که با تراز و شاقول بندی صورت می‌گیرد، بسیار مهم بوده و حکایت از مراعات اصول ایمنی در سازه نهایی دارد.
استرات: استرات از اجزای فنی و تهیه شده از پروفیل قوطی است که در امتداد سوله نصب شده و قاب‌های متوالی به یکدیگر متصل می‌شوند. نقش این اجزا تکیه‌گاه‌های جانبی است و با طول بین ۴ تا ۸ سانتی متر تهیه و مورد استفاده قرار می‌گیرند. این اجزاء با کمک اتصالات فلنجی از یک سر به تیغه اصلی تیر میانی و از سوی دیگر به سر ستون اصلی متصل می‌شود.
رفتر: این المان‌های هشتی‌شکل سقف در سوله تیر ورقی به شکل دو تیغه مجزا به محل نصب، حمل شده و در پی کار مونتاژ و با جرثقیل بالا کشیده می‌شوند. تعداد مناسب رفترها بر اساس نیاز و اقتضای سازه مورد نظر محاسبه می‌شوند.
مهاربندها: با توجه به حساسیت و آسیب‌پذیری اسکلت سوله، کاربرد مهاربندها در انواع میل مهار، سگراد و وال پست و دیگر انواع مهار کننده‌ها در ساخت سوله تیر ورقی مرسوم است. در صورت فقدان این اجزای کلیدی و حیاتی، ساختار سوله متزلزل بوده و از نظر ایمنی کاربرد، قابل اطمینان نخواهد بود.
لاپه: پرلین یا لاپه از اتصالات فرعی سوله است که اغلب از جنس پروفیل زد ساخته می‌شود و تامین‌کننده‌ی استحکام سقف سوله است. پروفیل‌های نبشی و ناودانی نیز برای این منظور مورد استفاده قرار می‌گیرند.

اتصالات سوله تیرورق
اتصالات در سوله‌های تیر ورق، نقش بسیار مهمی در انتقال بارها و ایجاد یک سازه یکپارچه و مقاوم ایفا می‌کنند. این اتصالات، اجزای مختلف سوله را به هم متصل کرده و باعث می‌شوند که سازه بتواند در برابر نیروهای خارجی مانند باد، زلزله و بارهای وارده مقاومت کند. در ادامه به معرفی کامل انواع اتصالات برای سوله تیرورقی می‌پردازیم:
اتصالات پیچ و مهره‌ای: رایج‌ترین نوع اتصال در سوله‌های تیر ورق است. در این نوع اتصال، از پیچ‌ها و مهره‌های با مقاومت بالا برای اتصال اجزای مختلف استفاده می‌شود. که به دلیل سهولت اجرا و امکان تنظیم مجدد، بسیار پرکاربرد است.
اتصالات جوشکاری: در این نوع اتصال، اجزای سوله با استفاده از جوشکاری به یکدیگر متصل می‌شوند. جوشکاری اتصالی قوی و دائمی ایجاد می‌کند اما نیاز به تخصص و تجهیزات خاصی دارد.
اتصالات ترکیبی: در برخی موارد، از ترکیبی از اتصالات پیچ و مهره‌ای و جوشکاری استفاده می‌شود تا به استحکام و انعطاف‌پذیری بیشتری در اتصال دست یافت.

ساخت سوله‌های تیرورقی

همان طور که گفتیم، برای ساخت این نوع سوله، از ورق سیاه فولادی استفاده می‌شود. تمامی ورق‌های سیاه فولادی را برش می‌زنند و به وسیله جوش به یکدیگر متصل می‌شوند. در مرحله بعدی، قاب و ستون‌ها به یکدیگر جوش داده شدند، سپس رنگ سوله زده می شود و به محل پروژه انتقال پیدا می‌کنند تا بهم دیگر متصل شوند. برای اتصال آن‌ها از دستگاه‌های co2 و همچنین به پیچ و مهره استفاده می‌کنند.
قابل توجه اینجاست که برای ساخت این نوع سوله‌ها، هر اندازه که لازم باشد دهانه سوله بزرگ‌تر باشد، باید از ورق فولادی ضخیم‌تر استفاده کرد. البته محدودیت هم برای دهانه سوله وجود دارد، یعنی حداکثر دهانه‌ای که می‌توان اجرا کرد، ۷۰ متر است و بیشتر از این مقدار برای ساخت سوله تیرورقی اصلاً استفاده نمی‌شود.
خصوصیات سوله های تیرورقی
فواصل بین قاب های سوله از هم ۶ متر می باشد.
سقف سوله تیرورقی الزاما به صورت قوس دار و شیبدار ساخته می شود.
در ساخت سازه هایی با دهانه بیش از ۲۰ متر از سوله تیر ورقی استفاده نمی شود.
در تمام مراحل ساخت این سوله، باید بررسی کامل توسط کارشناسان مربوطه انجام گیرد.
در این نوع سوله در پوشش سقف از ورق گالوانیزه و یا ساندویچ پانل استفاده می‌ شود.
در این نوع سوله به دلیل فاصله زیاد قاب ها، باید از تیر و ستون بیشتری برای تحمل وزن سازه استفاده کرد.
سوله تیرورقی تحمل وزن بالای انواع جرثقیل ها را دارا می باشد.
مزایای سوله تیرورقی

استفاده از سوله‌های تیرورقی شامل مزایای مختلفی می‌شود که برخی از مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:
جابه‌جایی آسان: اجزای مربوط به سوله تیرورقی توسط پیچ و مهره به یکدیگر متصل می‌شوند؛ به همین دلیل حمل و نقل قطعات آن نیز امکان پذیر خواهد بود.
استفاده از جرثقیل: در این سوله‌ها می‌توان از جرثقیل‌های سقفی و دروازه‌ای استفاده نمود که این ویژگی در پروژه‌های مختلفی برای کارفرما اهمیت دارد.
افزودن طبقه: امکان افزودن طبقات بیشتر در این سازه‌ها وجود داشته و این ویژگی برای برخی از کارفرمایان و کاربری‌ها مهم تلقی می‌شود.
دوام بالای سوله: به دلیل استفاده از فولاد در سوله تیر ورق، دوام و استحکام آن‌ها تا چندین دهه تضمین شده است.
مزایای ساخت سوله‌های تیرورقی
سوله‌های تیرورقی این امکان را دارند که شما بتوانید سوله‌ها و سازه‌های طبقاتی داشته باشید. علاوه بر آن قطعات آنها قابل‌بازیافت بوده و نصب نمودن جرثقیل‌های سقفی بر رویشان آسان و امکان‌پذیرتر خواهد بود. اگر ظاهر سوله‌ها برای شما اهمیتی ندارد، می‌توانید از این سازه‌ها استفاده نمایید.
مشکلات سوله تیرورقی
هزینه بالا: فولاد بسیار محکم و متریالی بسیار مناسب برای ساخت سازه های فلزی است. اما به دلیل همین ویژگی های مثبت، هزینه ای بیشتر از دیگر متریال ها نیاز دارد. سوله های تیرورقی نیز به دلیل اینکه از فولاد ساخته میشوند، قیمت بیشتری دارند و برخی کارفرماها به خاطر این قیمت، سوله های خرپایی را جایگزین سوله تیرورقی میکنند.
وزن بالا: فلز فولاد فلزی سنگین وزن است و باعث میشود سوله های تیرورقی وزن زیادی داشته باشند. سنگین بودن این سوله ها بزرگترین ایراد آن ها است.
محدودیت ابعاد دهانه: حداکثر ابعاد برای دهانه این سوله ها تا 60 بدون ستون میانی است. در این صورت سازه نهایی بسیار سنگین وزن خواهد شد و نیاز به هزینه زیادی نیز دارد. به همین دلیل در مواردی که نیاز به دهانه با ابعاد بالا در سوله باشد، بهتر است از سوله خرپایی استفاده کنید.

تفاوت سوله‌های خرپایی و تیر ورقی
دو نوع پرکاربرد و متداول سازه‌های فلزی، سوله‌های خرپایی و تیرورقی هستند که دارای یک سری تفاوت بوده و از بین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
وزن این دو نوع سوله با هم متفاوت بوده و معمولا سوله تیر ورق به دلیل استفاده از فولاد، وزن بالاتری به نسبت سوله خرپایی خواهد داشت.
سوله‌های تیرورق وزن بالاتری دارند و به همین دلیل فونداسیون اجرا شده در سازه نیز با شناژ خواهد بود. فاصله قاب‌ها در این دسته از سوله‌ها ۶ متر بوده درحالی‌که این فاصله در سوله‌های خرپا ۳ متر می‌باشد که به همین دلیل نیاز به میلگرد ضخیم نیست. همین موضوع سبب کاهش قیمت سوله خرپا در مقایسه با سوله تیر ورق خواهد بود.
پوشش سقف این دو نوع سوله کمی با هم تفاوت دارد؛ در سوله خرپا از پوشش سقف نورگیر و پوشانه‌های مسدودکننده نور استفاده می‌شود. در نوع نورگیر، پوشش سقف می‌تواند از جنس پلی‌کربنات، شیشه، پلاستیک و… باشد و در نوع مسدودکننده نور از ساندویچ پانل، ورق گالوانیزه، ورق پی‌وی‌سی و… استفاده می‌کنند. در پوشش سقف سوله تیرورق انواع ساندویچ پنل و ورق گالوانیزه به کار می‌رود.
این دو نوع سوله به دلیل استفاده از مصالح مختلف از نظر قیمت با هم متفاوت هستند. معمولا سوله‌های خرپایی حداقل ۱۵ درصد ارزان‌تر از سوله‌های تیرورقی خواهند بود. به همین دلیل سوله‌های خرپا از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه هستند.
سوله‌های خرپا از لحاظ ظاهری به نسبت سوله‌های تیرورق زیباتر هستند چرا که امکان ساخت سقف این سوله‌ها در انواع اشکال هندسی ممکن است؛ اما در سوله تیرورق تنها به دو شکل قوسی یا شیب‌دار دیده می‌شوند.
در هر دو نوع سوله خرپا و تیرورق می‌توان از جرثقیل استفاده کرد؛ اما باید قبل از نصب سازه به نکات مهم درباره کف‌سازی سوله توجه نمود. لازم به ذکر است که در سوله‌های خرپایی نصب و راه‌اندازی جرثقیل در مقایسه با سوله‌های تیرورق آسان‌تر و با سرعت بیشتر می‌باشد.
دهانه سوله‌ها و رعایت استاندارد آن به‌عنوان یکی از عوامل مهم در ایمنی و دوام سازه به شمار می‌رود. معمولا در ابتدای پروژه باتوجه‌به کاربری موردنظر، اندازه دهانه سوله مشخص خواهد شد. معمولا سوله‌های خرپایی برخلاف سوله‌های تیرورق در دهانه‌های بزرگ کاربردهای متعددی دارند.
تفاوت سوله خرپا و تیرورقی از لحاظ پوشش سقف
به طور کل پوشش سقف سوله خرپا به ۲ صورت نورگیر و پوشانه‌های مسدودکننده نور انجام می‌شود. تفاوت دو پوشش مذکور در ورق پلی کربنات، شیشه، ساندویچ پانل، ورق گالوانیزه، ورق پی وی سی و… مشهود است. در سازه‌های تیرورقی عموماً به منظور پوشش سقف از ورق‌های گالوانیزه یا ساندویچ پانل استفاده خواهد شد.
بهترین ساختار سوله تیرورقی
اگر به مسئله ابعاد سوله توجه کافی نداشته باشید و استانداردهای لازم را در این مورد در مسیر ساخت سوله رعایت نکنید، استحکام سازه شما قابل تضمین نیست و میتواند در مدت زمان خیلی کوتاهی دچار آسیب شود. به همین گفتیم که قبل از سفارش ساخت سوله درمورد ابعاد درست سازه اطمینان حاصل کنید. مرحله بعد انتخاب یک تولید کننده معتبر و مطمئن برای ساخت سوله تیرورقی است.
انتخاب بهتر برای کاربری های مختلف سوله سبک یا سوله تیر ورق؟
سوله های تیرورقی معمولا برای سوله های دو طبقه یا سوله های چند طبقه بهترین گزینه می باشند.
برای سوله های 2 طبقه یا بیشتر می توان طبقات پایین تر را با سوله تیرورقی ساخت و طبقه آخر را با سوله سبک.
برای سوله هایی که جرثقیل نصب می شوند بهتر است سوله های تیر ورقی استفاده شود.
برای انباری های با دهانه زیاد، سالن های ورزشی، سالن زمین چمن، مرغداری، دامپروری، دامداری، بعضی کارگاههای با دهانه زیاد سوله سبک با استفاده از قوطی یا لوله می تواند گزینه بهتری باشد.
قیمت سوله تیرورقی
اگر تمایل دارید از سوله تیرورقی در پروژه مد نظرتان استفاده کنید بهتر است ابتدا شرکت سازنده را انتخاب و سپس جهت دریافت قیمت نهایی اقدام نمایید. در نظر داشته باشید که عوامل مختلفی در تعیین هزینه کلی سوله تیرورقی دخیل هستند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به فاکتورهای زیر اشاره نمود:
• قیمت روز فولاد
• ابعاد پروژه
• وزن کلی
• کیفیت مصالح
• نرخ ارز در بازار

کدام سازه برای سوله شما مناسب است؟
سازه‌های تیرورقی بیشتر مناسب ساخت مرغداری‌ها، آشیانه‌ها و کارهای کشاورزی هستند. این در حالی است که سازه‌های خرپایی برای موارد زیر استفاده می‌شوند:
• سالن ورزشی
• سولهٔ صنعتی
• سردخانه
• انبارها
• گاوداری‌ها
• خطوط تولید
• اسکان‌های اضطراری
• استخر
• نمایشگاه